اصول اخلاقی میان آدم‌ها در یک ضرب‌المثل به آنها گوشزد می‌کند که «آنچه برای خود می‌پسندند، برای دیگران هم بپسندند». این ضرب‌المثل به یک قاعده‌ی طلایی تبدیل شده است.حال سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا جوامع مدرن در عمل پیرو این قاعده‌ی طلایی هستند یا خیر؟ مخصوصا در مواردی که تبعیت از این قاعده می‌تواند پیامدهایی مالی برای آنها در پی داشته باشد؟ پژوهشگران برای پاسخگویی به این سوال اخیرا به بررسی چیزی به عنوان «بازی چانه زنی» پرداختند. با بررسی این بازی، نتایج جالبی درباره‌ی تغییر رفتار ما در مقابل دوربین‌های مداربسته به دست آمد که به آنها می‌پردازیم.

 

چیستی و چگونگی این بازی؟

در این پژوهش‌ها از 300 نفر برای آمدن به آزمایشگاه مرکز اقتصاد تجربی دانشگاه یورک تورنتو دعوت به عمل آمد. این افراد باید در مورد تقسیم‌بندی مقدار معینی پول بین خودشان و یک فرد غریبه در اتاق تصمیم‌گیری کنند. در هر اتاق دو نفر حضور دارند و به یکی از این دو نفر پول داده می‌شود. این فرد باید محاسبه کند که به هر نفر چه مقدار پول می‌رسد. مقدار محاسبه‌شده به نفر سومی ارجاع داده می‌شود که یکی از پژوهشگران این تحقیق است و سپس او این رقم را به هم‌بازی دوم اعلام می‌کند.

هر یک از شرکت‌کنندگان می‌توانند هر مبلغی را به یار خود پیشنهاد کنند. در صورتی که پاسخ نفر دوم «بله» باشد، پول با همان رقم میان آنها تقسیم می‌شود و هر کسی سهم خودش را می‌گیرد. اما در صورت عدم قبول رقم پیشنهادی چه اتفاقی می‌افتد؟ به احتمال زیاد نفر دوم احساس می‌کند که نفر اول سرش را کلاه گذاشته و می‌خواهد پول ناچیزی به او بدهد و بدین شکل بازی تمام می‌شود و هیچ پولی عاید هیچ‌کس نمی‌شود.

این بازی بین هم‌بازی‌های مختلف و با نقش‌های متفاوت (نفر اول یا نفر دوم) اجرا می‌شود. در طول این بازی امکان دارد که یک فرد پیشنهادی دریافت کند که پیشتر خودش به کس دیگری داده بود.

 

نتایج این پژوهش

موضوع اصلی این پژوهش این بود که وقتی افراد در نقش نفر دوم پیشنهادی دریافت می‌کنند که شبیه به پیشنهاد خودشان در نقش نفر اول است، چه عکس‌العملی نشان می‌دهند؟

با توجه به قاعده‌ی طلایی، اگر فرد با پیشنهادی مشابه پیشنهاد خود روبه‌رو شود، جوابش مثبت خواهد بود.

طبق این پژوهش مشخص شد که اکثریت، یعنی نزدیک به 93% از این افراد طبق قاعده‌ی طلایی کار می‌کنند و جوابشان مثبت است.

 

دوربین‌ها به شما نگاه می‌کنند!

شاید شنیده باشید که می‌گویند: «هر خوبی‌ای که در حق کسی بکنید، به خودتان بازمی‌گردد». طبق این پژوهش معلوم شد که افراد تابع قاعده‌ی طلایی توانستند پول بیشتری از مذاکرات خود به دست آورند.

رقم 93% عدد بزرگی‌ست که ثابت می‌کند افراد عمدتا تابع قاعده‌ی طلایی هستند. اما این پژوهش نتایج دیگری نیز داشت. در صورت عدم حضور نفر دوم به هنگام تصمیم‌گیری نفر اول برای رقم پیشنهادی، نفر اول حدود 20% کمتر از حالت قبل از قاعده‌ی طلایی پیروی می‌کند و آن 93% به 73% افول می‌کند.

این امر گواهی‌ست بر مشاهدات روا‌شناسان اجتماعی! طبق این مشاهدات، وقتی افراد می‌دانند که کسی آنها را نگاه می‌کند، رفتار بهتری از خودشان نشان می‌دهند. حتی چشمان خیره‌ی روی یک پوستر نیز می‌تواند باعث ایجاد تغییر در رفتار شما شود. رابطه‌ی مستقیمی بین کم بودن تعداد چشم‌های روی افراد و زیاد شدن احتمال تخطی از موازین اخلاقی در آنها وجود دارد.

 

تفکر چه اهمیتی دارد؟

طی این پژوهش، رابطه‌ی بین زمان صرف شده روی یک تصمیم و اخلاقی بودن آن نیز مورد بحث قرار گرفت. پژوهشگران متوجه شدند که هر چقدر افراد زمان بیشتری را صرف اتخاذ یک تصمیم کنند، احتمال تخطی از قاعده‌ی طلایی بیشتر و بیشتر می‌شود.

قاعده‌ی طلایی چیز آسانی است و به زمان زیادی برای تفکر نیاز ندارد. در واقع هرچقدر زمان تصمیم‌گیری طولانی‌تر شود می‌توان گفت که فرد تصمیم‌گیرنده شخصیت پیچیده‌تری دارد که به وجوه مختلفی از تصمیم خود فکر می‌کند.

فاکتور تجربه نیز طی این پژوهش بررسی شد و مشخص شد که نقش چندانی در تصمیم‌گیری ندارد. افرادی که بار اول نقش تقسیم‌کننده‌ی پول را داشتند در مقایسه با افرادی که بار اول نقش نفر دوم را داشتند، بیشتر از قاعده‌ی طلایی پیروی کردند.

همچنین مشخص شد که سن، شرایط اجتماعی و اقتصادی، جنسیت و سایر عوامل فرهنگی هیچ تاثیری روی تبعیت از قاعده‌ی طلایی ندارند.

علاوه بر این مشخص شد که دیدگاه یک فرد نسبت به درآمدزایی و مدیریت مخارج هیچ تغییری در رفتار فرد ایجاد نمی‌کند و اصل اخلاقی انصاف او را به سمت تبعیت از قاعده‌ی طلایی سوق می‌دهد.

بیشتر افراد خودشان را جای طرف مقابل می‌گذارند، در نتیجه ناحقی کردن در حق کسی که مقابلشان است کار سختی‌ست.

 

طبق این تحقیق مشخص شد که افراد زمانی کارشان را خوب انجام می‌دهند و درست رفتار می‌کنند که می‌دانند کسی در حال تماشای آنهاست. آدم‌ها اکثرا تابع اصول اخلاقی خود هستند ولی بسته به موقعیت پیش آمده، میزان تبعیت آنها از این اصول امکان دارد تغییر کند.

 

فواید نتایج این بازی برای زندگی ما آدم‌ها!

وقتی تصویری می‌بینیم که در آن یک نفر به ما زل زده است، اصول اخلاقی در گوشمان زنگ می‌خورند.

دوربین‌های مداربسته هم به مثابه همین چشم‌ها هستند. این دوربین‌ها به لحاظ روانی این احساس را در افراد ایجاد می‌کنند که کسی دارد به آنها نگاه می‌کند. با کمک دوربین‌های مداربسته مسئولین می‌توانند همه چیز را مشاهده کنند و در صورت وقوع هر اتفاقی سریعا اقدامات لازم را صورت بدهند. این اقدامات باعث ایجاد امنیت و آرامش در هر جایی می‌شوند که دوربین‌های مداربسته نصب شده‌اند.

 

دوربین مناسب چه دوربینی‌ست؟

دوربین‌ها ویژگی‌های متفاوتی دارند که هر یک از این ویژگی‌ها می‌توانند تفاوت عمده‌ای در کارکرد سیستم و عملکرد نیروهای امنیتی ایجاد کنند. شمایل ظاهری دوربین و محل نصب آن چیزی‌ست که به چشم افراد می‌آید و کسانی که قصد تجاوز به حریم کسی یا جایی را داشته باشند شاید با دیدن این چشم‌های مجازی به خودشان بیایند و از ارتکاب به جرم منصرف شوند.